Tuinkalender november

Plannen, ontwerpen en aanleggen

Nu het buiten al vroeg donker is, geeft licht ’s avonds sfeer. Heb je al gedacht aan een vuurplaats of vuurkorf voor in de tuin? Heel sfeervol!
Is het plaatsen van een veranda een grote droom? Als je nu een mooi ontwerp maakt in onze online tekentool krijgen je plannen alvast vorm. Tip: met de Zon- en Schaduwsimulatie is het eenvoudig om het beste plekje te bepalen.
Is het deze maand droog? Dan is het alvast een goed moment om een tuinhuisje of berging te plaatsen.
Merk je dat er deze maand niet zoveel bloeit in jouw tuin, ga dan eens door onze PlantEncyclopedie.

Diverse bomen kun je het beste in de winter snoeien.

Vind je het maar saai en kaal op je terras? Vul potten of manden met fleurige winterbloeiers, zoals Winterviolen. Ook Bergthee is met de rode bessen een mooie eyecatcher op de tuintafel.
Nu is het moment om een haag van bramen, frambozen of bessen te planten.
Zolang het niet vriest kun je nieuwe vaste planten in de volle grond zetten.
Als het niet vriest, kun je nu ook lentebollen in de grond stoppen. Je hebt er komend voorjaar direct profijt van!

Een mistige novembermorgen: de tuin gaat in de ruststand.

Maak een berg met bladeren in een beschut hoekje in de tuin, waar de dieren kunnen scharrelen.
Ook in november kun je genoeg droge dagen hebben. Prima weer om onderhoud aan je houtwerk uit te voeren.
Vergeet ook de dakgoten niet, ze liggen vast vol herfstbladeren.
Leg vliesdoek of noppenfolie klaar zodat je planten direct kunt inpakken als er strenge vorst komt.

Haal gevallen blad direct uit de vijver.

Kwetsbare vaste planten zijn gevoelig voor vorst en wind. Bescherm ze daarom door de wortelkluit af te dekken met bladeren of een laag compost en plaats vast schermen tegen wind.
Verwijder verdroogde vruchten van fruitbomenen.
Blijf planten in potten en bakken geregeld water geven als het niet veel regent.
Losse takken van klimplanten kun je om dezelfde reden nu opbinden.
Is het koud voor de tijd van het jaar? Haal vorstgevoelige planten op tijd binnen. Is er nog geen strenge vorst, maak dan wel alvast een plek vrij in een vorstvrije ruimte zodat je planten snel naar binnen kunt halen als het nodig is.
Lucht regelmatig de ruimte waar jij de planten hebt gezet om ze te beschermen tegen de vorst.
Vergeet de buitenkraan niet af te sluiten wanneer het kwik onder de nul zakt.

De fruitstruiken zijn nu waarschijnlijk allemaal kaal. Het is goed om ze te snoeien, zodat ze er, als ze in het voorjaar weer uitgroeien, jong en fris uitzien.
Verder mag je de appelboom en de knotwilg snoeien.
Andere heesters en struiken mogen, als je dat nog niet hebt gedaan, ook nog gesnoeid worden mits het niet vriest.
Houd er bij het snoeien wel rekening mee dat de bloemschermen, zoals bij de (Klim)hortensia, bescherming bieden tegen de kou.

Hark gevallen blad van het gazon.

Is het een zachte winter, dan groeit je gras nog steeds door: tot een graad of zes. Maai het gras dan nog een laatste keer deze maand, maar liever niet te kort.
Als het echt al vriest en de sprietjes ook bevroren zijn, is het beter om niet meer over het gras te lopen. Dit geldt overigens ook wanneer de bodem erg nat is; door de druk van je voeten wordt deze minder water doorlatend!
Hark regelmatig afgevallen blad van de grasmat. Het blad sluit de lichttoevoer naar het gras af, waardoor er lelijke, gele plekken ontstaan.

Als je de afgelopen maanden het onkruid wieden goed hebt bijgekomen, zal er in deze tijd van het jaar niet meer veel onkruid bij komen. Haal eventueel opkomend onkruid in de border, op de paden en het terras meteen weg.

Paddenstoelen horen bij deze tijd van het jaar.

Zorg voor de vogels in de tuin. Plaats een grote schaal met water en vul deze regelmatig bij zodat ze kunnen drinken en badderen.
Vind je het moeilijk om het moment te bepalen wanneer je moet stoppen met het voeren van de vissen in de vijver? Strooi een heel klein beetje voer en kijk of ze het komen halen. Op het moment dat ze dit niet meer doen, is het tijd om met voeren te stoppen.
Tijdens de winter verhuizen de vissen naar het diepere deel van de vijver. Alle lichaamsfuncties komen op een lager pitje te staan.
Het is uiteraard belangrijk dat de vijver niet volledig bevriest en ook het oppervlak mag niet helemaal dichtvriezen.
Bij lange, koude perioden moet je zorgen dat er een ‘wak’ in het ijs blijft, anders kan CO2 (gevormd door de vissen en de planten) niet uit het water ontsnappen en wordt de zuurstofconcentratie te laag. Zet daarom een bos riet of stro rechtop in het water. Zelfs als het oppervlak helemaal dichtvriest, kunnen gassen nog via het riet ontsnappen.
De moestuin staat deze maand echt niet stil. Je kunt nog van alles oogsten, zoals prei, bloemkool, wortels, boerenkool, andijvie en bietjes.
Vriest het niet, plant dan sjalotjes en knoflook.
Haal herfstbladeren uit de moestuin en spit de grond om. Verrijk de grond met organisch materiaal.
Regent het fors? Dek de composthoop dan tijdelijk af, om ervoor te zorgen dat het materiaal niet wegspoelt.
Kruiden in potten kun je nu het beste op een beschutte plek zetten.

Taxus is ideaal voor een dichte, wintergroene haag.

Zet een vogeldrinkbak klaar met (als het vriest) geschaafd ijs waar dieren kunnen drinken.
Ruim niet al je blad op: een berg bladeren is een perfect schuil- en scharrelplekje voor veel dieren.
Help eekhoorns, vogels en egeltjes bij strenge vorst en sneeuw door wat pinda’s, zaden, pitten, amandelen of walnoten op een hoger gelegen plekje klaar te leggen, bijvoorbeeld de tuintafel.
Maak drie of vier verschillende voederplekjes in je tuin zodat de vogels zich verspreiden en geen strijd hoeven te voeren.
Hang liever niet vetbollen in een plastic netje op. Dit is niet duurzaam en vogels kunnen er verstrikt in raken. Een diervriendelijke optie is een kastje als schuilplaats voor dieren.

Wil je de tuinkalender van andere maanden terug zien? Bekijk dan het tuinkalender jaaroverzicht.